Đế chế bất động sản của Trump đã để mắt đến Việt Nam

Những người chỉ trích đặt câu hỏi về lợi ích kinh tế lâu dài của các tòa nhà cao cấp và sân golf đối với Việt Nam, làm dấy lên suy đoán về một sự trao đổi qua lại.

Thỉnh thoảng vẫn có những con trâu đi lang thang trên các lô đất trống của Thủ Thiêm, một khu vực của thành phố đông dân nhất Việt Nam từ lâu đã hứa hẹn sẽ tái phát triển, hiện đang chuẩn bị cho sự chuyển đổi ở quy mô lớn, có thể là theo kiểu Trump.

Nằm dọc theo sông Sài Gòn, với đường chân trời bằng kính của trung tâm thành phố Hồ Chí Minh chỉ cách đó 3km, Thủ Thiêm có thể sớm trở thành nơi đặt tòa tháp Trump mới sau khi con trai của tổng thống Mỹ Eric Trump, Phó chủ tịch điều hành của đế chế bất động sản của gia đình này, đã trinh sát địa điểm này vào tháng trước.

Chưa có thông báo chính thức nào về sự chấp thuận, nhưng Reuters đưa ra mức đầu tư dự kiến ​​vào tòa nhà cao tầng này là 1 tỷ đô la Mỹ, với hy vọng rằng bộ máy hành chính nổi tiếng phức tạp của Việt Nam sẽ không còn là trở ngại nữa. Nếu mọi việc diễn ra theo đúng kế hoạch, việc xây dựng tòa tháp 60 tầng có thể bắt đầu sớm nhất là vào năm sau.

Tuy nhiên, tham vọng của gia đình Trump tại Việt Nam còn vượt xa Thủ Thiêm.

Lộ trình của Eric Trump cũng bao gồm việc khởi công một sân golf 18 lỗ, khu nghỉ dưỡng và khu phức hợp nhà ở trị giá 1,5 tỷ đô la Mỹ ở phía bắc Hưng Yên - quê hương của Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Tô Lâm.

Trong thời gian ở Việt Nam, con trai của Trump cũng đã gặp gỡ các quan chức địa phương tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Với việc khen ngợi hết lời công ty phát triển bất động sản Kinh Bắc City Development - đối tác Việt Nam của Trump Organisation, Eric tuyên bố rằng các dự án đang chờ xử lý sẽ là "niềm ghen tị của toàn châu Á và toàn thế giới".

Với cường quốc xuất khẩu Đông Nam Á đang phải đối mặt với mối đe dọa từ mức thuế quan sắp tới của Mỹ, mối quan tâm của gia đình Trump đối với Việt Nam có thể củng cố vị thế của Hà Nội trong các cuộc đàm phán thương mại. Đáng chú ý, dự án sân golf này đã được xúc tiến trước cả mức thuế quan và việc Donald Trump tái đắc cử tổng thống Mỹ, với một thỏa thuận được ký kết vào tháng 9.

Tại Thủ Thiêm, nơi chính quyền đã dành nhiều lô đất cho khu thương mại trung tâm tương lai của thành phố, viễn cảnh về một "cú hích Trump" đang được đón nhận với sự lạc quan thận trọng.

"Tôi nghe về chuyến thăm của ông Eric Trump đến Thành phố Hồ Chí Minh trên Instagram", Quế Anh, một người bán nước ngọt và đồ chiên trên xe đẩy dọc theo một con đường đông đúc ở Thủ Thiêm, cho biết.

"Đó là một điều tốt", cô nói với SCMP, và lời nói của cô gần như bị chìm giữa tiếng máy phát điện và tiếng ồn ào đều đặn của dòng xe cộ qua lại. "Nếu tòa nhà Trump được xây dựng ở đây, nó sẽ tăng thêm rất nhiều giá trị cho khu vực này ... và tạo ra nhiều việc làm cho người Việt Nam".

Nhưng Quế Anh lo lắng, giống như nhiều người khác, rằng sự phát triển nhanh chóng có thể đẩy người dân địa phương ra đi và để Thủ Thiêm "chỉ dành cho những người giàu có".

"Chúng tôi chỉ lo rằng nếu tòa nhà Trump hoàn thành thì chúng tôi sẽ không thể bán đồ ăn đường phố ở đây nữa", cô nói thêm.

Kể từ những năm 1990, hơn 10.000 cư dân đã phải di dời khỏi Thủ Thiêm khi chính quyền giải phóng mặt bằng cho "khu đô thị mới" của thành phố, hiện được kết nối với trung tâm thành phố bằng một cây cầu dây văng hào nhoáng bắc qua sông Sài Gòn.

Trong số những tòa nhà mới sáng bóng và những khu đất trống, khu phức hợp căn hộ cao cấp The Metropole tọa lạc tại trung tâm Thủ Thiêm - vốn là điểm trung tâm cho những buổi dạo chơi buổi tối, các cuộc đua marathon và một loạt các xe đẩy bán đồ ăn vặt.

Các kế hoạch xây dựng Trump Tower tại Thủ Thiêm vẫn đang trong giai đoạn đầu, nhưng giống như sân golf phía bắc, Tổ chức Trump dự kiến ​​sẽ điều hành địa điểm này, với Kinh Bắc City phụ trách phát triển.

Vào thời điểm Eric đến thăm, trong bối cảnh mối đe dọa về thuế quan của Mỹ đang bao trùm Việt Nam, đã làm dấy lên những đồn đoán về các thỏa thuận dành cho gia đình Trump.

“Điều đó có nghĩa là Trump có thể không cần phải trả giá cao cho mảnh đất mà ông ấy mua lại, và thậm chí có thể không có loại định giá hợp lý cho mảnh đất đó”, một nữ doanh nhân ở Thành phố Hồ Chí Minh, yêu cầu được giấu tên vì tính nhạy cảm của chủ đề này, cho biết.

“Trump với tư cách là một tổng thống, là rất độc đáo”, bà nhận xét về cách tiếp cận của Hà Nội đối với các cuộc đàm phán thương mại. “Việt Nam rất thông minh khi đã thích nghi với trò chơi của ông ấy”.

1. Trọng tâm của thỏa thuận

Sau khi công bố mức thuế quan cao 46% đối với hàng hóa Việt Nam vào tháng 4 cùng với một đợt thuế “Ngày giải phóng” toàn cầu, Tổng thống Mỹ Trump sau đó đã tạm dừng việc thực hiện chúng trong 90 ngày cho đến khi các cuộc đàm phán thương mại - với thời gian diễn ra các vòng đàm phán cuối cùng tình cờ trùng với các dự án kinh doanh mới trị giá hàng tỷ đô la của gia đình ông.

Việc đảm bảo giảm thuế quan là rất quan trọng đối với Việt Nam. Năm ngoái, quốc gia này đã xuất khẩu 142,4 tỷ đô la hàng hóa sang Mỹ - tương đương khoảng 30 phần trăm tổng sản phẩm quốc nội của nước này. Nhưng Mỹ cáo buộc phần lớn con số đó bị thổi phồng do hàng hóa Trung Quốc chuyển hướng qua chuỗi cung ứng của Việt Nam để né thuế quan hiện hành đối với Trung Quốc.

Hà Nội đã cam kết sẽ trấn áp hoạt động trung chuyển này và đã đạt được các thỏa thuận với các công ty lớn của Mỹ nhằm mục đích giảm thặng dư thương mại, bao gồm các cam kết mua bộ dụng cụ quân sự, máy bay Boeing và hợp đồng với công ty internet vệ tinh Starlink của Elon Musk.

Gregory Poling, giám đốc chương trình Đông Nam Á tại Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế tại Washington, cho biết Hà Nội có thể đang sử dụng các thỏa thuận kinh doanh với đế chế Trump như một công cụ mặc cả.

"Tôi không thể khẳng định chắc chắn rằng nó hoàn toàn liên quan đến các cuộc đàm phán thương mại, nhưng tôi nghĩ sẽ rất khó để nói rằng thời điểm diễn ra việc này là ngẫu nhiên", Poling nói.

Nguyễn Hồng Hải, giảng viên cao cấp về chính trị và quan hệ quốc tế tại VinUniversity của Hà Nội, gọi khoản đầu tư của Tổ chức Trump là "cơ hội tốt đẹp" để làm việc với nhà lãnh đạo Mỹ.

"Ông Trump sẽ thấy rằng đó là một dấu hiệu rất tích cực", ông Hải nói, ám chỉ đến tốc độ kinh doanh nhanh chóng của Việt Nam với Tổ chức Trump. "Có khả năng rất cao là Việt Nam và Mỹ có thể đạt được thỏa thuận trong những tuần tới".

Cử chỉ thiện chí này đối với một tổng thống Mỹ nổi tiếng là thích giao dịch đã thu hút sự chú ý của công chúng Việt Nam.

Một người cha của năm đứa con, đang xem những đứa con của mình chơi đu quay bên ngoài khu chung cư The Metropole, đã bày tỏ hy vọng rằng Trump Tower có thể giúp Việt Nam đạt được một thỏa thuận thương mại có lợi.

"Tôi nghĩ rằng nếu một người có quyền lực và ảnh hưởng như Trump đầu tư vào [Thành phố Hồ Chí Minh] thì điều đó sẽ giúp cải thiện thành phố của chúng ta", ông nói, và từ chối nêu tên.

Một người phụ nữ bán đồ chạy bộ gần khu chung cư cao cấp cũng đồng tình với quan điểm này.

"Tôi nghĩ đó là một ý tưởng hay vì hình ảnh tốt của Trump - nó có thể tiếp thị cho Việt Nam", bà nói.

Nhưng ngoài các tính toán thương mại tức thời, ông Poling đặt câu hỏi về lợi ích lâu dài của các dự án nổi bật của Trump tại Việt Nam.

"Việc gắn tên Trump lên một tòa nhà cao tầng ở Thành phố Hồ Chí Minh - một thành phố hiện không thiếu những tòa nhà cao tầng bỏ trống - có giúp ích gì không?" ông hỏi.

“Đây không phải là nhà máy điện, không phải là đường sá, không phải là nhà máy sản xuất, không phải là động lực của nền kinh tế”, Poling nói thêm, mô tả triển vọng của sân golf ở phía bắc là “không đáng kể”.

Đối với Tân Huỳnh, đối tác quản lý của công ty phân tích dữ liệu THKeymaker có trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh, tốc độ nhanh chóng của các dự án Trump cũng làm sáng tỏ các vấn đề trong nước sâu sắc hơn: sự phụ thuộc quá mức vào bất động sản và đầu tư nước ngoài như một động lực kinh tế, và các đặc quyền dành cho những người có mối quan hệ.

Ông Huỳnh chỉ ra giá nhà tăng vọt ở thành phố nơi “bất động sản đã trở thành kênh đầu tư chiếm ưu thế… [và] mọi người đều thắng trừ những người trung bình”.

“Điều này gửi đi thông điệp rằng nếu bạn đi đúng làn đường… nếu bạn quen biết đúng người và nếu bạn ở đúng vị trí, về cơ bản không có luật nào áp dụng cho bạn”, ông Huỳnh nói.

Thành phố Hồ Chí Minh cung cấp rất ít lựa chọn nhà ở giá rẻ nhưng lại có quá nhiều dự án phát triển cao cấp. Bất động sản là nguồn gây ra nhiều vụ bê bối, với vụ gian lận tài chính lớn nhất cả nước liên quan đến bà trùm bất động sản Trương Mỹ Lan.

Tại cả Hưng Yên và Thành phố Hồ Chí Minh, đối tác của Trump Organization là Kinh Bắc City, nơi có chủ tịch Đặng Thành Tâm là một nhân vật quen thuộc trong giới kinh doanh và chính trị của Việt Nam.

"Nếu họ không có vị thế vững chắc trong nền kinh tế Việt Nam, thì Trump Organization đã không chọn họ làm đối tác để thực hiện một dự án đầu tư lớn như vậy tại Việt Nam", ông Hải nói.

Nhưng ông Đặng Thành Tâm và em gái Đặng Thị Hoàng Yến, còn được gọi là Maya Dangelas, có một quá khứ đầy biến động.

Bà Hoàng Yến, là thường trú nhân tại Mỹ từ năm 2005 và giờ là công dân Mỹ, được cho là có mối liên hệ với Trump Organization thông qua các khoản đầu tư bất động sản tại Mỹ.

Vào tháng 2, Tập đoàn Tân Tạo của bà đã bị hủy niêm yết khỏi Sở giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh vì vi phạm các quy định về công bố thông tin, sau đó Hoàng Yến đã có hành động pháp lý chống lại chính phủ Việt Nam với cáo buộc rằng chính quyền đã buộc bà phải thanh lý tài sản của Tân Tạo sau khi công ty này không thanh toán một khoản nợ khoảng 900.000 đô la Mỹ.

Tin tức về quan hệ đối tác của Trump Organization đã khiến một số người trong cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam bất ngờ.

“Bằng cách nào đó, gia đình này đã… kết hợp tạo ra thỏa thuận này,” một nữ doanh nhân Việt Nam nói với SCMP, yêu cầu giấu tên vì tính nhạy cảm của vấn đề. “Đó là sự hồi sinh của một đế chế.”